POPIS STANOVNIŠTVA 1981.

Sedmi po redu jugoslovenski popis stanovništva izvršen je u vremenu od 01. do 15. aprila 1981. godine, prema stanju na dan 31. marta 1981. godine u 24,00 sata (kritični momenat popisa). Taj popis je u dosadašnjoj statističkoj praksi bio najveće statističko istraživanje po broju popisanih jedinica, jer je pored stanovništva i domaćinstava obuhvatio i sve stanove u zemlji. Po broju pitanja u popisnim obrascima popis 1981. godine je širi u odnosu na sve ranije popise.

Stanovništvo

Stanovnicima su u ovom popisu smatrane sljedeće osobe:

• Državljani Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, strani državljani i osobe bez državljanstva, koji imaju prebivalište u SFRJ, bez obzira da li su se u momentu popisa nalazile u zemlji ili u inostranstvu;
• Državljani Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, strani državljani i osobe bez državljanstva, koje imaju prebivalište u inostranstvu, a koje su se u momentu popisa zatekle na teritoriji SFRJ.

Popisom nije obuhvaćeno diplomatsko osoblje stranih diplomatskih i konzularnih predstavništava i članovi njihovih porodica.

Domaćinstva

Kao domaćinstvo u ovom popisu smatrana je svaka porodica ili druga zajednica osoba za koje je izjavljeno da zajedno stanuju i zajednički troše svoje prihode za podmirenje osnovnih životnih potreba (stanovanje, ishrana i drugo), bez obzira da li se svi članovi stalno nalaze u mjestu gdje je nastanjeno domaćinstvo ili neko od njih boravi duže vrijeme u drugom naselju zbog rada, školovanja ili drugih razloga. Kao posebno domaćinstvo smatrana je i svaka osoba koja u mjestu popisa živi sama i koja nema svoje domaćinstvo u drugom mjestu (samačko domaćinstvo), bez obzira da li stanuje u posebnom ili djeljivom stanu, kao podstanar ili u samačkom hotelu i sl., kao i da li stanuje u istoj sobi sa drugim samcem ili sa članovima domaćinstva-stanodavca, ali sa njima ne troši zajednički svoje prihode. Prema tome, popisom su obuhvaćena sva domaćinstva (porodična i samačka) stalno nastanjena na teritoriji popisa, uključujući i ona koja su se u momentu popisa zatekla na privremenom boravku u inostranstvu.

Domaćinstvom se smatralo i tzv. kolektivno domaćinstvo, tj. domaćinstvo sastavljeno od osoba koja žive u ustanovama za trajno zbrinjavanje djece i odraslih, u manastirima i u bolnicama za smještaj neizlječivih bolesnika, i sl.

Koncept „stalnog stanovništva“

U popisu 1981. godine, kao i u prethodnim popisima, stanovništvo je popisano po koncepciji stalnog stanovništva. Stalnim stanovnicima određenog naselja smatrane su sve one osobe koje u tom mjestu stalno stanuju tj. imaju prebivalište, bez obzira da li su se u kritičnom momentu popisa nalazile u mjestu stalnog stanovanja ili su iz istog mjesta bile odsutne iz bilo kojeg razloga (zbog rada ili školovanja, putovanja, liječenja, odsluženja vojnog roka, izdržavanja kazne ili su se nalazile na radu, odnosno boravku u inostranstvu).

Osobe na privremenom radu u inostranstvu kod inostranog poslodavca ili na samostalnom radu, kao i članovi porodice koji s njima borave u inostranstvu, ali ne rade, smatrane su i iskazane kao stalni stanovnici odgovarajućih naselja u zemlji u kojima je njihovo prebivalište.

Isto tako, kao stalni stanovnici odgovarajućih naselja u zemlji (prema prebivalištu) smatrani su i: građani koji su se u momentu popisa nalazili na radu u diplomatsko-konzularnim i drugim predstavništima, u jugoslovenskim i mješovitim preduzećima, bankama i drugim organizacijama u inostranstvu, ili su od strane radne organizacije upućeni na rad u inostranstvo radi izvođenja građevinskih ili drugih radova na objektima koje ta organizacija izvodi po posebnim ugovorima; osobe koje ne rade u inostranstvu već su u vrijeme popisa tamo boravile kao članovi porodica sa osobama koje rade u diplomatsko-konzularnim i drugim predstavništima ili sa osobama koje je radna organizacija uputila u inostranstvo; a takođe i građani koji su se u momentu popisa nalazili u inostranstvu iz nekog drugog razloga (na službenom putu, školovanju, specijalizaciji, turističkom ili drugom putovanju).

Prema tome, svaka osoba prikazana je kao stalni stanovnik onog mjesta u kome ta osoba ima svoje prebivalište.

Stalni stanovnici koji se u kritičnom momentu popisa nisu nalazili u mjestu stanovanja, već su iz određenih razloga bili odsutni u drugom mjestu u zemlji ili inostranstvu, prikazani su i prema razlozima odsutnosti iz mjesta stalnog stanovanja.

Stanovi

Popisom su takođe obuhvaćeni svi stanovi na teritoriji SFRJ, bez obzira da li se koriste za stalno ili privremeno stanovanje (za odmor i rekreaciju ili u vrijeme sezonskih radova) ili su nenastanjeni, kao i druge prostorije koje nisu sagrađene kao stan, ali su se u vrijeme popisa koristile za stanovanje. Popisom nisu bili obuhvaćeni stanovi u svojini stranih država.

Stanom se smatra građevinski povezana cjelina namijenjena za stanovanje, koja se sastoji od jedne ili više soba, sa odgovarajućim pomoćnim prostorijama ( kuhinja, ostava, predsoblje, kupatilo, toalet i sl.), ili bez pomoćnih prostorija i ima jedan ili više posebnih ulaza.

Od definicije stana odstupalo se samo u slučaju ako je neko domaćinstvo, pored jednog stana kao građevinske cjeline, koristilo preko cijele godine još jednu prostoriju, na primjer, jednu sobu ili kuhinju, koja je građevinski odvojena od glavnih prostorija stana (nalazi se u drugoj zgradi na istom placu, ili u istoj zgradi, ali ima poseban ulaz). Takva prostorija propisana je kao da se nalazi u sastavu stana. Po pravilu, obuhvaćeni su samo završeni stanovi. Stan se smatra završenim, ako su na njemu završeni svi predviđeni građevinski, instalaterski i završni radovi, tako da je u cjelini osposobljen za stanovanje.

Porodica

Pod porodicom podrazumijeva se porodična zajednica koja se sastoji samo od bračnog para, ili od roditelja (oba ili jednog) i njihove djece koja nisu u braku.